Kürtlerin kökenine dair açıklamalar, tarih boyunca farklı dönemlerde yapılan İslamî kaynaklardan günümüze uzanmaktadır. Özellikle İslam coğrafyası ile Hıristiyan Doğu ve Batı kaynaklarında Kürtlerin adlandırılmasına ve kökenlerine dair ifadeleri derleyerek, bu literatürün siyasi ve ideolojik etkilerini ele alacaktır.
İslâmî ve Hıristiyan Kaynakları Arasında Köken Arayışı
Kürtlerin kökenlerine dair ilk yazılı kaynaklar, 700’lü yıllardan itibaren İslâmî dönemde ortaya çıkmıştır. ‘Dehhâk Efsânesî’ ile başlayan kurgu, 1800’lü yıllarda Batılı seyyah, diplomat ve akademisyenlerle yeni bir evreye geçmiştir. Bu süreçte, İslâmî (Arapça, Farsça, Osmanlıca, Çağatayca, Kürtçe), Hıristiyan Doğu (Gürcü, Ermeni, Süryani, Rus) ve Hıristiyan Batı (Grekçe, Latince, İngilizce, Fransızca, Almanca) kaynakları incelenmiş, Kürtlerin geçmişine dair farklı adlandırmalar ve iletişimde kullanılan isimler ele alınmıştır.
Etimolojik Yolculuk: Kürt Adının Kaynağı
Kürtler, farklı coğrafyalarda, dinlerde ve inançlarda var olan bir topluluktur. Bu makalede, 800’den beri kullanılan “Kurd/Kerd/Kert/Kord/K’urd” adının kaynağını ele alarak, dil ve alfabe farklılıklarına göre nasıl değişiklik gösterdiğini inceliyoruz. Kürtlerin atalarına dair eski kaynaklardan modern araştırmalara kadar farklı tezler göz önüne alınarak, özellikle Medlerin Kürtlerin atası olarak kabul edilme süreci detaylı bir şekilde anlatılmaktadır.
Avrupalı Gezginlerden Kürtlerin Atalarına İlişkin İddialar
Makale, Pitro Della Valle’den BG Niebuhr’a kadar birçok Avrupalı gezginin, yazarın ve bürokratın Kürtlerin ataları hakkındaki iddialarını ele alır. 1700’lü yıllardan itibaren yapılan arkeolojik buluşlar ve çevirilerle birlikte, Kürtlerin ataları olarak önce “Aramiler”, “Medler” ve “Persler”, sonrasında ise özellikle 1850’lerden itibaren “Medler” olarak kabul edilmeye başlanmıştır. Bu dönüşüm, sadece Avrupalılar değil, Kürt aşiret ileri gelenleri ve aydın kesimi arasında da benimsenmiştir.