Yeni doğan bebeklerde görülen yenidoğan sarılığı kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sırasında açığa çıkan bilirubin adlı maddenin vücuttan yeterince uzaklaştırılamayarak kanın içerisinde toplanmasıdır. Bu nedenle yenidoğan sarılığı başlı başına bir klinik hastalığıdır. Söz konusu birikim doğrudan bebeğin göz beyazlarında ve teninde sararmaya neden oluyor. Normal düzeyde bilirubin hastalığı doğrudan karaciğer üzerinden işlenerek safra kanalıyla bedenden atılır. Fakat söz konusu süreçteki bir aksaklık, ilgili hastalığın doku ve organlarda birikmesine sebep olabiliyor. Yenidoğan bebeklerde karaciğer ve sindirim sistemi yeteri kadar gelişmemiştir. Bu da doğal olarak yenidoğan bebeklerde yenidoğan sarılığının hızla meydana gelmesine yol açabiliyor.
Sağlıklı bir şekilde dünyaya gelen her 10 bebeğin en az 6sında prematüre hastalığı ve her 10 bebekten en az 8sinde ise yenidoğan sarılığı görülebiliyor. Doktorlar her ne kadar yenidoğan sarılığının basit bir klinik bulgu olduğunu vurgulasa da, hastalığın altında yatan bazı nedenler hastalığın ciddi boyutlara ulaşmasında etkili olabiliyor. Bu nedenle yenidoğan sarılığının altında yatan nedenlerin çok iyi düzeyde araştırılması bebek sağlığının koruma altına alınması açısından önemlidir.
Yenidoğan Sarılığı Neden Olur?
Yenidoğan sarılığı birçok nedenlere bağlı olarak sinsi bir şekilde meydana gelebiliyor. Anne sütünde oluşan sarılık durumu, prematüre hastalığı, yeni doğan bebeklerde gelişme geriliği, kan uyuşmazlığı, çeşitli enfeksiyonlar, safra kanalı hastalıkları, kanama, kan hastalıkları, enzim eksiklikleri gibi durumlar yenidoğan sarılığına neden olabiliyor.
Yenidoğan Sarılığı Belirtileri Nelerdir?
Yenidoğan sarılığında bazı belirtiler görülebilir. Bu nedenle yenidoğan sarılığı belirtileri önemsenmelidir. Hastalığın başlıca belirtileri şunlardır;
- Hayatın ilk 24 saatinde bebeğin cildinde sarımtırak renk tonu oluşması
- Hızlı bir şekilde artış gösteren ve bedenin geneline yayılan sarılık
- 38 derece üzerinde ateşin eşlik etmesi
- Beslenme zorluğu ve meme emmede zorlanma
- Halsizlik ve çevreye karşı ilgisizlik
- Yüksek frekansta ağlama nöbetleri
Bu gibi belirtilerde evebeynler hemen en yakın çocuk doktoruna başvurmalıdır.
Yenidoğan Sarılığı Tanısı Nasıl Konur?
Yenidoğan sarılığı tanısı kolayca konulabilir. Sarılık tanısı genel olarak hastanın fiziksel olarak muayene edilmesiyle konur. Fakat hasta kanının içerisindeki bilirubin miktarının belirlenmesi yenidoğan sarılık tanısı hastalığının kesin olarak tespit edilmesinde hayati bir etken arz eder. Bu kapsamda ise bilirubin kanın içerisinde toplamda 2 farklı form üzerinden yer alır. Bunlardan biri, direkt ve ikincisi olarak da indirekt formdur. Söz konusu ölçüm hastanın karaciğeri ya da doğrudan safra kanallarında oluşan sorunların tespit edilmesini sağlar. Gereken durumlarda ek olarak kan ve idrar tahlilleri ile beyin ve karın bölgesi ultrasonları çektirilebilir. Tüm bu aşamalar ise tedaviyi yapacak olan hekim tarafından gerçekleştirilir.
Yenidoğan Sarılığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Aynı zamanda yenidoğan sarılığı tedavisi aşamalı olarak yapılır. Fizyolojik nedenlere bağlı olarak meydana gelen hafif düzeydeki vakalarda tedaviye gerek duyulmaz. Bu gibi durumlarda anne sütüyle düzenli olarak bebeğin beslenmesiyle birlikte hafif düzeydeki yenidoğan sarılığı sadece 14 gün içerisinde kendiliğinden etkisini kaybeder. Fakat ciddi yenidoğan sarılığında ek tedaviler uygulanabilir. Fototerapi adı sunulan özel bir tedavi uygulaması sayesinde, özel dalga boylarına sahip olan ışınlar doğrudan bilirubin üzerine gönderilir. Böylece bebekte oluşan sarılık daha hızlı ve basit bir düzeyde vücuttan atılabilir.
Söz konusu yeni nesil tedavinin ana hedefi, kandaki bilirubin düzeyinin azalmasını sağlamaktır. Daha ciddi vakalarda ise daha yüksek tedavi biçimi olarak Exchange transfizyun adını alan özel bir tedavi şekli uygulanır. Söz konusu ikinci tedavi biçiminde ise bebeğin yüksek düzeyde bilirubin içeren kanı doğrudan taze ve çok daha sağlıklı kanla değiştirilir. Tedavi süreci boyunca bebeğin doğrudan yoğun bakım ünitesinden gözlemlenmesi şarttır. Yenidoğan sarılık hastalığı tedavi süreci genel olarak kısadır. Bu süreç 2 ila 4 hafta aralığında olabilir.
