Uykusuzluk veya aşırı uyumak depresyon belirtileridir. Ancak her gece iyi uyuyamamak da bazıları için depresyonu tetikleyebilir.
Depresyonla yaşıyorsanız kendinizi sık sık yorgun, bitkin ve uykusuz hissedebilirsiniz. Bu birkaç nedene bağlı olabilir. Örneğin, hem uykusuzluk hem de aşırı uyku, kendinizi sürekli yorgun hissetmenize sebep olabilir ve her ikisi de depresyonla bağlantılı uyku sorunlarıdır. Uykusuzluk, huzursuzluğa ve uykuya dalmakta zorlanmaya neden olan bir uyku bozukluğudur. Bu arada hipersomnia, insanların düzensiz zamanlarda fazla uyuduğu bir durumu ifade eder. Hangi uyku problemini yaşıyorsanız yaşayın, depresyon yaşayan çoğu insanda bir çeşit uyku bozukluğu mevcuttur. Uyku sorunlarıyla yaşadığınız deneyim, başlangıçta depresyon için destek aramanızın ilk nedenlerinden biri bile olabilir.
Peki, Depresyon Uykuyu Nasıl Etkiler?
Hangisinin önce geldiğini hangisinin birbirini tetiklediğini merak ediyor olabilirsiniz: Depresyon mu yoksa uyku bozukluğu mu? Gerçek şu ki her ikisi de başlangıç noktası olabilir.
Uykusuzluk gibi bir sorunu olan kişilerin depresyona yakalanma olasılığı daha yüksek olabilir. Bu durumda depresyonun nedeni uyku yoksunluğudur. Ancak diğer durumlarda yani depresyonun duygusal ve bilişsel düzensizlikleri, yaşıyor olabileceğiniz uyku sorunlarına neden olabilir. Depresyon düzensiz uykunun nedeni olduğunda, bu hem doğrudan hem de dolaylı yollardan gerçekleşebilir. Örneğin depresyonun kendisi iyi bir uyku çekmeyi zorlaştırabilir.
Araştırmalar, depresyonlu kişilerin uykularında daha az hızlı göz hareketi (REM) yaşadıklarını öne sürüyor. Uykunun REM aşaması hafızayı, zihinsel odaklanmayı ve ruh hâlini etkileyebilecek önemli bir durumdur. Dolayısıyla, depresyon sonucu daha az REM uykusu almak, umutsuzluk veya boşluk hissi gibi depresyonun zihinsel belirtilerini ve ayrıca yorgunluk gibi fiziksel belirtileri de artırabilir. Depresyon aynı zamanda daha düşük serotonin seviyelerine de yol açabilir. Ve araştırmalar gösteriyor ki serotoninin uyanık durumdan uyku durumuna geçişte rol oynadığı uzun yıllardır bilinmektedir. Örneğin araştırmalar, bir amino asit olan triptofanın hem depresyon hem de uyku bozukluklarına yardımcı olabileceğini öne sürüyor. Bunun nedeni serotonin üretiminde rol oynaması olabilir. Buna ek olarak, depresyonlu kişilerde sıklıkla değişen sirkadiyen ritimler görülür ve bu da uyku sorunlarına neden olabilir. Basitçe söylemek gerekirse sirkadiyen ritim vücudun iç saatidir. Vücudun günün farklı noktalarındaki değişiklikleri takip etme ve bunlara maruz kalma yeteneğini ifade eder. Örneğin vücudumuz sabah saat 3'te sabah 10'a göre doğal olarak daha yorgun hissetme eğilimindedir. Yani, eğer sabah saat 3'te, saat 10'a göre daha enerjik hissediyorsanız (ve bu sizin için norm değil), bunun nedeni değişen sirkadiyen ritim ve depresyonla ilişkili bir uyku bozukluğu olabilir. Depresyon aynı zamanda uyku düzeninizi daha dolaylı yollardan da etkileyebilir. Depresyonda olduğunuzda düzenli egzersiz yapmak veya doğru beslenmek zorlaşabilir; bunların her ikisi de enerji seviyenizi etkileyebilir.
Depresyonun uykunuzu etkileyebileceği diğer yollar şunlardır
- Sabah uyanmayı zorlaştırmak
- Gündüzleri kestirmenin geceleri uykuyu zorlaştırması
- Gece yarısı uyanmak ve bir daha uyuyamamak
