Makat çatlağı veya anal fissür, anüsün (makatın) dış kısmındaki deride oluşan küçük, yırtık veya çatlaklardır. Genellikle dışkılama sırasında şiddetli ağrıya neden olan bu sağlık sorunu, özellikle katı dışkılama sonrası meydana gelir. Çoğunlukla akut olarak başlayan anal fissürler, uygun tedavi edilmezse kronikleşebilir.
Belirtiler Nelerdir?
Anal fissürün en belirgin belirtisi, dışkılama sırasında yaşanan keskin ve şiddetli ağrıdır. Bu ağrı dışkılama sonrası saatlerce sürebilir ve genellikle kanama ile kendini gösterir; tuvalet kağıdına veya klozete düşen açık kırmızı kan şeklinde olabilir. Kronik fissürlerde, ağrı daha az şiddetli olabilir ancak uzun süre devam eder. Ek olarak, makat bölgesinde kaşıntı veya bir yumru hissi de belirtiler arasında yer alabilir.
Teşhis Yöntemleri
Anal fissür teşhisi genellikle fiziksel muayene ile konulur. Doktor, makat bölgesini dikkatlice inceleyerek çatlağı gözlemleyebilir. Kronik fissürlerin varlığında, doktorlar genellikle ek testler yapabilir. Bu testler arasında anüs manometresi (anüs kaslarının basınç ölçümü) veya kolonoskopi (bağırsakların iç görünümünü sağlayan bir kamera kullanımı) yer alabilir.
Anal fissür tedavisi, çoğu zaman evde uygulanabilecek basit yöntemlerle başlar. Bol su içmek ve lifli gıdalar tüketmek gibi dışkıyı yumuşatma yöntemleri önerilir. Ayrıca, sıcak sitz banyoları anal bölgeyi rahatlatarak ağrıyı ve spazmı azaltabilir. Medikal tedaviler arasında topikal anestezik kremler, nitrogliserin veya kalsiyum kanal blokerleri gibi kas gevşeticiler bulunur. Bu ilaçlar, anal kanalda kan akışını artırarak iyileşmeyi teşvik eder ve kas spazmını azaltır.
Cerrahi tedavi, genellikle diğer yöntemlerle iyileşme göstermeyen kronik veya şiddetli anal fissürler için son çare olarak düşünülür. Lateral internal sfinkterotomi, en yaygın cerrahi işlemdir ve ameliyat, anal sfinkterin bir kısmının kesilmesiyle gerçekleştirilir. Bu işlem, kas içindeki basıncı azaltarak çatlakların iyileşmesine yardımcı olur.
Makat çatlağını önlemek için düzenli egzersiz, yeterli su tüketimi ve lif bakımından zengin bir diyet önemlidir. Bu alışkanlıklar, dışkının yumuşak kalmasını sağlayarak dışkılama sırasında meydana gelebilecek zorlanmayı azaltır. Kişisel hijyen de çatlağın enfeksiyon kapmasını önlemek için kritik öneme sahiptir.
Makat çatlağı, doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle yönetilebilen yaygın bir sağlık sorunudur. Belirtiler devam ederse veya şiddetlenirse, bir sağlık uzmanına başvurmak en doğru adımdır.
