Hayız, halk arasında adet olarak bilinen ve kadınların yaşamında düzenli olarak meydana gelen bir fizyolojik süreçtir. Peki bu döngünün detayları nelerdir?
Fıkıh literatüründe sağlıklı bir kadının ergenlik döneminden menopoza kadar olan dönemde rahminden düzenli aralıklarla akan kanı ifade ediyor. Bu süreç rahmin iç yüzünü kaplayan endometriyumun yumurtanın döllenmemesi durumunda parçalanarak kanla birlikte dışarı atılmasıyla gerçekleşiyor. Yani her ay eğer yumurta döllenmezse, rahim bu zararlı tabakayı temizlemek için kanama başlatıyor. Yumurtanın döllenmesi durumunda ise süreç gerçekleşmez çünkü döllenmiş yumurta rahme yerleşir ve gelişimini sürdürür.
Hayız sadece biyolojik olay olmanın ötesinde tarih boyunca farklı kültürlerde çeşitli inanç ile uygulamalara neden olmuştur. İptidai toplumlarda kan hem kutsal hem de kirli olarak görülüyor. Bunun için hayız dönemi sırasında kadınlar topluluktan ayrı tutulmuş olup onlarla temas eden nesneler de kirli kabul edilmiştir
Hayız Dini Anlamda Nasıl Ele Alınıyor?
Hayızın dini anlamdaki yeri, farklı inanç sistemlerinde çeşitli şekillerde ele alınıyor. Aynı zamanda en detaylı uygulamalara Yahudilikte rastlanıyor. Yahudi geleneklerinde hayız gören kadın niddah yani ayrılan olarak adlandırılıyor. Eski Ahit’te kadınların, kanama sona erdikten sonra yedi gün boyunca murdar yani kirli kabul edildiği belirtilir.
Bu yedi günlük süre tamamlandığında kadın bir tür gusül abdestini andıran mikveh adlı banyo ritüelini gerçekleştiriyor. Mikveh, bir tür ritüel temizlenme olarak kabul edilir ve banyodan sonra kadın temiz olarak sayılıyor.
Kur’an-ı Kerime Göre Hayız
Kur’ân-ı Kerîm’de hayız rahatsızlık ve sıkıntı hali olarak kabul ediliyor. Bu dönemde kadınlarla cinsel ilişkiye girilmemesi gerektiği açıkça belirtiliyor. hayız döneminin kadınlar için özel bir durum olduğunu ve bu dönemde onların dinî ayrıca toplumsal rollerinin değiştiğini ifade ediyor. Kur’an’ın dinî temizlikle hadesten tahâret ile ilgili emir ve yasakları da hayızın dinî hükümlerini doğrudan etkiler.
Hadis kitaplarında hayızın tanımı, süresi ile bu dönemdeki dinî yükümlülükler ayrıntılı şekilde ele alınıyor. Peygamber Efendimiz ile eşlerinin açıklamaları bu dönemde kadınların yaşadığı değişikliklere dair kapsamlı bilgiler sunar.