Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile İletişim Başkanlığı’na verilen basın ve ifade özgürlüğüne müdahale yetkisini iptal etti. Bu önemli iptal kararı, Anayasa Mahkemesi’nin resmi sosyal medya hesabından paylaşıldıktan kısa bir süre sonra kaldırıldı ve AYM’nin internet sitesine erişim sağlanamadı. AYM’nin bu kararının sosyal medyadan silinmesi ve internet sitesine erişim engeli getirilmesi, kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), “İletişim Başkanlığının 17 Eylül 2020 tarihli ve 66 numaralı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin bazı maddelerinin Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali ve yürürlüğünün durdurulmasına ilişkin” başvuruda bulunmuştu. CHP’nin dava dilekçesinde, bu kararnamenin haberleşme ve basın özgürlüğüyle ilgili olduğu ve bu nedenle kanunla düzenlenmesi gerektiği belirtilmişti. Dilekçede, temel hak ve özgürlüklerin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenemeyeceği vurgulanarak, öngörülen görevler kapsamında alınacak tedbirlerin genel çerçevesinin belirlenmediği ve kuralların Anayasa’ya aykırı olduğu ifade edilmişti.
Anayasaya Aykırılık Tespiti
Anayasa Mahkemesi, davaya konu olan 66 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 5’inci maddesi ile 14 numaralı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne eklenen 6/A maddesinin c ve ç bentlerinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi. Mahkeme, Anayasa’nın 104. maddesine atıfta bulunarak, temel haklar ve ödevlerin Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle düzenlenemeyeceğini belirtti.
Mahkeme kararında, “Dava konusu kurallarla, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen algı operasyonu faaliyetleri neticesinde oluşan krizin stratejik iletişimle yönetilmesine ilişkin tedbirler alınması ve her tür manipülasyon ile dezenformasyona karşı faaliyette bulunulması amaçlanmaktadır. Kurallar uyarınca alınacak tedbirler ve yapılacak faaliyetlerin Anayasa’nın 26. maddesinde yer alan düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti ile 28. maddesinde yer alan basın hürriyetine müdahale teşkil edeceği açıktır.” ifadelerine yer verildi. Bu bağlamda, kuralların kapsamları itibarıyla Anayasa’nın İkinci Kısım İkinci Bölümü’nde yer alan kişi hakları ve ödevleri ile ilgili düzenlemeler içerdiği belirtildi.
AYM’nin resmi sosyal medya hesabından yapılan ve kısa süre sonra silinen paylaşımda, “İletişim Başkanlığının Basın Özgürlüğü ve İfade Özgürlüğüne Müdahale Etmesine İmkân Tanıyabilecek Kuralların İptali” başlığı kullanılmıştı. Bu paylaşımın silinmesi ve AYM’nin internet sitesine erişim sağlanamaması, kamuoyunda ve medya çevrelerinde büyük dikkat çekti.
Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanan AYM kararının, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) Instagram’a erişim yasağı getirdiği günle aynı zamana denk gelmesi de dikkat çeken bir başka unsur oldu. BTK, İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un, sosyal medya platformu Instagram’a erişim engeli getirmesi sonrası, Altun’un “Heniye’nin şehadeti dolayısıyla insanların taziye mesajı yayınlamasını herhangi bir gerekçe göstermeden engelleyen sosyal medya platformu Instagram’ı da şiddetle kınıyorum” mesajını paylaşmıştı.
Bu gelişmeler, Anayasa Mahkemesi’nin basın ve ifade özgürlüğüne yönelik önemli bir kararı sosyal medyadan kaldırması ve internet sitesine erişim engeli getirilmesi konularında kamuoyunda soru işaretleri oluşturdu.
