Zona (herpes zoster), çoğu kişinin çocukluk döneminde geçirdiği suçiçeği hastalığına (varicella zoster virüsü) neden olan virüsün neden olduğu bir sağlık durumudur. Suçiçeği hastalığından sonra virüs, sinir sisteminde uykuda kalır ve yıllar sonra aktif hale gelerek zona hastalığına yol açabilir. Peki, zona neden olur ve bu hastalığın belirtileri ile tedavi yöntemleri nelerdir?
Zona Neden Olur?
Zona, varicella zoster virüsünün neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu virüs, suçiçeği hastalığı geçiren kişilerde sinir sisteminde latent (uyku) halde kalabilir. Yaşlanma, bağışıklık sisteminin zayıflaması, stres, ciddi hastalıklar veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanımı gibi faktörlerle virüs tekrar aktif hale gelebilir. Aktif hale gelen virüs, sinir yollarını takip ederek ciltte ağrılı bir döküntüye neden olur.
Zona Belirtileri Nelerdir?
Zona hastalığının en belirgin belirtisi, genellikle vücudun bir tarafında, özellikle göğüs, karın veya yüzde görülen ağrılı döküntüdür. Bu döküntüler genellikle kabarcıklar halinde olup, kırmızı ve kaşıntılıdır. Diğer belirtiler şunları içerebilir:
- Yanma hissi
- Hassasiyet veya dokunulduğunda ağrı
- Kaşıntı
- Uyuşukluk veya karıncalanma
- Ateş ve halsizlik
- Baş ağrısı
- Huzursuzluk ve mide bulantısı
Zona Nasıl Tedavi Edilir?
Zona tedavisi, hastalığın şiddetine ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tedavi genellikle hastalığın süresini kısaltmak, ağrıyı hafifletmek ve komplikasyonları önlemek amacıyla yapılır. Tedavi yöntemleri arasında şunlar bulunur:
- Antiviral İlaçlar: Acyclovir, valacyclovir ve famciclovir gibi antiviral ilaçlar, virüsün çoğalmasını engelleyerek hastalığın süresini kısaltabilir ve semptomların şiddetini azaltabilir.
- Ağrı Kesiciler: Over-the-counter (OTC) ağrı kesiciler veya reçeteli ilaçlar, zona ağrısını yönetmek için kullanılabilir.
- Kortikosteroidler: Bazı durumlarda, inflamasyonu azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için kortikosteroidler kullanılabilir.
- Topikal Kremler: Kabarcıkların neden olduğu ağrı ve kaşıntıyı hafifletmek için calamine losyonu gibi topikal kremler uygulanabilir.
Zona riskini azaltmak için suçiçeği aşısı ve zona aşısı önemli rol oynar. Suçiçeği aşısı, çocukken alındığında bu virüsle ilk kez karşılaşmayı önler. 50 yaş ve üzeri yetişkinler için önerilen zona aşısı ise virüsün yeniden aktive olma riskini ve zona komplikasyonlarını azaltabilir.
Zona, varicella zoster virüsünün neden olduğu ve genellikle ağrılı döküntülerle karakterize edilen bir hastalıktır. Yaşlı yetişkinler ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler daha yüksek risk altındadır. Hastalığın yönetilmesi için erken tanı ve uygun tedavi önemlidir. Zona aşısı, özellikle yaşlı yetişkinlerde bu hastalığın önlenmesinde etkili bir yöntem olarak kabul edilmektedir.
